Projekt EUROpest jest owocem wieloletniej interdyscyplinarnej współpracy, a jego celem jest opisanie złożonych mechanizmów, za pomocą których systemy społeczno-ekologiczne kształtują przebieg epidemii. Projekt opiera się na teoriach rezyliencji oraz aktora-sieci, rozwijając własne, ekobiospołeczne podejście, które zakłada wieloprzyczynowe rozumienie transmisji chorób oraz ich wpływu na społeczeństwa ludzkie i ekosystemy.

Choć EUROpest zmierza do opracowania ogólnego modelu teoretycznego, za swoje „laboratorium” obiera bogato udokumentowany i bardzo zróżnicowany świat późnośredniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy. Bada powiązania między historią klimatyczną, kulturową, demograficzną, gospodarczą, ekologiczną i patogenną tamtego okresu. W odniesieniu do tego ostatniego obszaru EUROpest zakłada, że malaria, ospa, gruźlica oraz choroby jelitowe stanowiły podstawową pulę chorób, na którą nakładała się najbardziej niszczycielska – dżuma (Y. pestis).

EUROpest przeprowadzi regionalne studia przypadków – od Hiszpanii po Litwę, od Grecji po Anglię – dobierane na podstawie dostępnych i możliwych do pozyskania źródeł pisanych, danych naukowych i archeologicznych. Projekt kompleksowo analizuje konteksty występowania epidemii dżumy w tych regionach, by pozwolić zrozumieć, w jaki sposób kontekst sprzyjał wybuchom epidemii, jak je kształtował oraz jakie były ich krótkoterminowe i średnioterminowe konsekwencje.

EUROpest łączy analizę źródeł archiwalnych z archeologią, archeogenetyką, paleoekologią i paleoklimatologią. Studium przypadków poddawane będzie nowatorskiej, nadzorowanej przez badaczy analizie, z użyciem metod uczenia maszynowego w celu identyfikacji czynników wpływających na wybuchy epidemii w poszczególnych regionach.

Ponieważ współczesne wyobrażenia o epidemiach kształtowane są przez doświadczenia historyczne, wkład projektu EUROpest będzie kluczowy dla tworzenia bardziej zniuansowanych i realistycznych scenariuszy przyszłych pandemii – zarówno na poziomie akademickim, jak i w świadomości społecznej. Dzięki zaangażowaniu kierowników projektu we współpracę z decydentami, matematyczna precyzja proponowanej przez EUROpest ekobiospołecznej analizy umożliwi opracowanie skuteczniejszych i lepiej dopasowanych działań na wypadek przyszłych kryzysów pandemicznych.

Projekt EUROpest jest realizowany zespołowo w szerokim konsorcjum, którego liderami obok Uniwersytetu Mikołaja Kopernika są Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology w Lipsku, Katedra Klimatologii Uniwersytetu Justusa Liebiga w Giessen oraz Wydział Historii Georgetown University w Waszyngtonie. Tamtejszymi zespołami kierują odpowiednio: dr. Alexander Herbig, dr. Elena Xoplaki oraz prof. Timothy Newfield.